Fundacja Widzialni wspólnie z Posłem do Parlamentu Europejskiego Rafałem Trzaskowskim 7 czerwca 2013 zorganizowali konferencję pt. E-dostępność sektora publicznego w Polsce – osiągnięcia i wyzwania”.

Konferencja została zorganizowana na rok po wejściu w życie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany i informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, które zobowiązuje podmioty realizujące zadania publiczne do wdrożenia zasad dostępności stron www do 2015.

Stan dostępności serwisów internetowych administracji publicznej w Polsce określa Raport Otwarcia 2013. Jest to ogólnopolskie badanie dostępności www przeprowadzone przez naszą Fundację pod patronatem Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Audyt został przeprowadzany pod kątem osób starszych, niepełnosprawnych i pozostałych narażonych na wykluczenie cyfrowe.

Konferencja odbyła się w Sali Kolumnowej Sejmu RP i składała się z trzech pionów tematycznych:

  1. Prezentacja Raportu Otwarcia - badania dostępności serwisów www administracji publicznej, stan na maj 2013 - badanie i raport przygotowane przez Fundację Widzialni pod patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich i Ministra Administracji i Cyfryzacji;

Pobierz pełny raport (format PDF - 3,7MB)

  1. Prawo o dostępności w Unii Europejskiej oraz w Polsce – standardy dostępności WCAG 2.0. konsorcjum W3C w projektach dyrektyw UE i ich zastosowanie w Polsce;
  2. Panel dyskusyjny, w którym wzięli udział:
    • Krzysztof Król - Doradca Prezydenta RP ds. ICT i projektów internetowych
    • Anna Błaszczak - Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Wicedyrektor Zespołu Prawa Konstytucyjnego i Międzynarodowego
    • Krzysztof Politowski - Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Naczelnik w Departamencie Informatyzacji
    • Violetta Szymanek - Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Radca Ministra, Departament Społeczeństwa Informacyjnego
    • Wojciech Dziomdziora - Dyrektor Spraw Publicznych i CSR Orange Polska
    • Wojciech Kulesza - Prezes Fundacji Widzialni

Prowadzenie: Monika Szczygielska – doradca europosła R. Trzaskowskiego ds. dostępności, wiceprzewodnicząca Rady Fundacji Widzialni, pomysłodawca projektu Dostępni.eu.

Link do transmisji z Sejmu

Od lewej: Krzysztof Politowski Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Krzysztof Król - Kancelaria Prezydenta, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Anna Błaszczak Zastępca Dyrektora Zespołu Prawa Konstytucyjnego i Międzynarodowego Violetta Szymanek, Wojciech Dziomdziora – Dyrektor Spraw Publicznych i CSR Orange Polska, Wojciech Kulesza - Prezes Fundacji Widzialni, Monika Szczygielska - doradca europosła R. Trzaskowskiego ds. dostępności

Konferencja o e-dostępności w Sejmie RP (PJM) Dostepni

PROGRAM KONFERENCJI

7 czerwca 2013, 10-13.00, Sala Kolumnowa Sejmu RP [wejście główne, budynek C-D]

  • 9:30 - Rejestracja uczestników
  • 10:00-10.15 - Otwarcie konferencji, słowo wstępne
    Rafał Trzaskowski, Poseł do Parlamentu Europejskiego
    Artur Marcinkowski, Przewodniczący Rady Fundacji Widzialni
  • 10:15-10:45 - Prezentacja "Raportu Otwarcia"
    Przemysław Marcinkowski, Monika Szczygielska, Fundacja Widzialni
  • 10:45-11:00 - Sesja pytań
  • 11:00-11:30 - Prawo o dostępności w Unii Europejskiej i w Polsce
    Rafał Trzaskowski, Poseł do Parlamentu Europejskiego
  • 11:30-11:45 - Sesja pytań
  • przerwa kawowa
  • 12:00-12:30 - Panel dyskusyjny
    "E-dostępność sektora publicznego w Polsce – osiągnięcia i wyzwania"
  • 12:30 - Sesja pytań
  • 13:00 - Zakończenie konferencji

DOSTĘPNOŚĆ PODCZAS KONFERENCJI

Po raz pierwszy w Polsce na taką skalę zastosowano rozwiązania umożliwiające aktywny udział w konferencji osobom z dysfunkcjami wzroku i słuchu.

Dostępne www i multimedia

Informacje, które ukazały się w związku z konferencją na stronach www.widzialni.org oraz www.trzaskowski.pl zostały opatrzone wersją w Polskim Języku Migowym. Serwisy Fundacji Widzialni i europosła R. Trzaskowskiego zgodne są ze standardami dostępności. Na stronie Fundacji filmy zamieszczone zostały przy użyciu odtwarzacza dostępnego dla oprogramowania dla osób niewidomych.

Tłumaczenie migowe

Konferencja była tłumaczona na Polski Język Migowy, co umożliwiło udział w niej osobom głuchym posługującym się językiem migowym.

Napisy na żywo

Z myślą o osobach słabosłyszących i niesłyszących testowane i badane były dwa sposoby symultanicznego przekazu tekstowego, który polega na wyświetleniu w formie tekstu na ekranach przebiegu wydarzenia w czasie rzeczywistym. Pierwszy – tradycyjny - w wykonaniu osoby jak najdokładniej zapisującej padające wypowiedzi. Drugi to automatyczny przekład na tekst informacji powtarzanych przez lektora.

Pętla indukcyjna

Aby ułatwić zrozumienie mowy osobom korzystającym z aparatów słuchowych, w sali konferencyjnej zastosowaliśmy pętlę indukcyjną, która przekazuje do aparatu słuchowego wyselekcjonowany dźwięk z nagłośnienia. Badania pokazują, że dzięki temu urządzeniu zrozumiałość mowy może wzrosnąć o 70-100%.

Transmisja on-line

Na stronie Sejmu RP premierę miał nowy odtwarzacz wideo dostępny dla osób niewidomych i słabowidzących (kompatybilny z oprogramowanie czytającym).
Podczas transmisji Ośrodek Informatyki Sejmu RP testował napisy online w czasie rzeczywistym. Relacja opatrzona została tłumaczeniem migowym.

We wdrożeniu dostępnych rozwiązań Organizatorów oraz Sejm RP wspierali: Dostępni.eu oraz Polska Fundacja Osób Słabosłyszących.

Najciekawsze postulaty, które padły podczas dyskusji wokół Raportu Otwarcia 2013 na konferencji:

Dostępność jako prawo człowieka, biznes czy polityka charytatywna?

Krzysztof Król, Kancelaria Prezydenta RP:

Cyfrowa solidarność najlepiej oddaje zasób ideowy, tego czym powinniśmy się zajmować. Dostępność Internetu dla osób niepełnosprawnych, dostęp do zasobów nauki, kultury, usług to cyfrowa solidarność. Najlepszą metodą jest dawanie przykładu. Obiecuję, że przy następnym badaniu zwiększymy poziom dostępności strony Kancelarii Prezydenta. To kwestia moralna, zobowiązanie państwa aby było ono dostępne dla wszystkich obywateli.

Anna Błaszczak, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich:

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych mówi o dostępności jako o prawie każdego obywatela. Zwróćmy uwagę jak kształtuje się linia orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawach dostępu do informacji. Jeśli urząd udostępnia informację publiczną na swojej stronie internetowej, nie ma obowiązku i nie musi udostępniać jej na wniosek. Sąd administracyjny nie sprawdza podczas postępowania, czy strona była dostosowana dla osoby niewidomej czy głuchej. Mówiąc o dostępie do wymiaru sprawiedliwości, rozwoju e-sądownictwa musimy mówić jednocześnie o rozwoju dostępności. Podobnie jak w dostępie do kultury, pracy, pracy zdalnej, edukacji - tu potrzeby jest dostępny e-learning. Dostępność jest obecnie warunkiem realizacji praw człowieka.

Rafał Trzaskowski, Poseł do Parlamentu Europejskiego:

Prawdziwa rewolucja, która szykuje nam się w Parlamencie Europejskim to zmiana podstawy prawnej e-dostępności: z wykluczenia na jednolity rynek. Zaczynamy rozmowę o gospodarce a nie o działaniach charytatywnych. Nasze główne zadanie to pokazać, że e-dostępność wszystkim nam się opłaca. E-dostępność to nie gest w stosunku do osób niepełnosprawnych, to wszystko wpływa na rozwój innowacyjności, co zmieniła filozofię rozmowy o dostępności.

Wojciech Dziomdziora, Orange Polska:

W kwestiach dostępności nie liczymy pieniędzy. To jest polityka całej korporacji. Dążymy do 70% dostępności naszych stron www. Projekt jest rozpisany na kilka lat, w całej Europie. Polska strona Orange, jest już po audycie, ma dostępność na poziomie 72%, czyli już powyżej założonego celu . Jesteśmy najbardziej dostępną stroną Orange w Europie, ale to nie znaczy, że wszystko jest świetnie. Dostaliśmy listę rekomendacji i po kolei wdrażamy zalecenia. Ważne jest, aby strona była poddawana stałemu monitoringowi. Nie wystarczy działać na zewnątrz, konieczne są też działania wewnątrz firmy. U nas jest 22 tysiące pracowników. Chcemy, aby nasze serwisy wewnętrzne także były dostępne.

Zmiana prawa to początek drogi. Co przez ten rok udało się zrobić?

Violetta Szymanek, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji:

Dostępność i użyteczność stron internetowych – to najważniejsze rekomendacje dla Ministra Boniego po ubiegłorocznych warsztatach na temat integracji cyfrowej. Do tej pory udało nam się tematykę dostępności zaakcentować w dokumentach strategicznych. (…)
W 2011 próbowaliśmy sprawdzić dostępność stron internetowych urzędów w Polsce. Do przeprowadzanej ankiety dopisaliśmy jedno pytanie z tego zakresu. Otrzymaliśmy informację, że prawie 2/3 respondentów, a byli to przeważnie informatycy urzędów różnych szczebli, nie wiedzieli, czy ich strona jest dostępna, czy też nie. To pokazuje jak duże jest pole niewiedzy na temat dostępności. Twierdząco odpowiedziało nam 16% urzędów. Specjaliści od dostępności zakwestionowali ten wynik. Wspólnie zastanawialiśmy się jak przybliżyć się do prawdziwego wyniku i ocenić dostępność. W 2012 roku do ankiety dodaliśmy polecenie przetestowania strony przy pomocy dwóch walidatorów. To spowodowało, że odsetek urzędów, które odpowiadały, że mają dostępne strony www spadł do 10%. Efektem dodatkowym było to, że pole niewiedzy zmniejszyło się aż do 47%. Właściwe postawione pytanie miało walor edukacyjny. Mam nadzieję, że w wyniku takich dyskusji jak dzisiaj padną propozycje: jak jeszcze lepiej monitorować dostępność. Nie jesteśmy w stanie w całej Polsce, we wszystkich urzędach przeprowadzić badania z udziałem ekspertów i użytkowników.

Krzysztof Politowski, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji:

Zmiana prawa to początek drogi, chodzi o to by przepis nie był martwy . Widzę spore niebezpieczeństwo, ponieważ podmiotów zobowiązanych do wdrożenia tego przepisu jest około 80 tys. Do wykonania jest duża praca edukacyjna. (…) Staramy się podejmować wysiłki, żeby dać narzędzia dla słabszych podmiotów publicznych, jednostek o niższych budżetach, aby mogły skorzystać z gotowych rozwiązań. Niestety system został przygotowany przed wejściem w życie przepisów. Jego funkcjonalność jest na poziomie A, o czym mówię z pewnym zażenowaniem. Czeka nas usprawnienie tej platformy. Mamy dobry punkt wyjścia, ale nie zmarnujmy pozostałych 2 lat.

W Ministerstwie podjęliśmy kroki, żeby kolejna odsłona strony e-PUAP była dostępna. Jednym z wymogów postawionym wykonawcom jest spełnienie przez serwis wymogów WCAG na poziomie AA. (…) W tej chwili uzgodnienia wymaga między innymi monitorowanie dostępności strony internetowej. To się wiąże z kwestią odbioru strony od wykonawcy, zamawiający musi bowiem wiedzieć, że płaci za coś, co będzie miało pozytywną ocenę końcową. Kwestia metodyki oceny, która dawałaby jasny obraz czy wymagania są spełnione czy nie, to na pewno nie będzie wynik: tak lub nie. Wynik powinien być przedstawiany w jakimś przedziale. Dążenie do doskonałości trwa.

Wojciech Kulesza, Prezes Fundacji Widzialni:

Musimy komunikować, że kwestia dostępności jest wymogiem prawnym, ale jednocześnie korzyścią. Kilka lat temu mówiliśmy o zagrożeniu wykluczeniem cyfrowym, dzisiaj zamiast straszyć pokazujemy korzyści. Rozporządzenie to narzędzie a nie oręż .

Anna Błaszczak, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich:

Podkreślenia wymaga jak ważna jest rola organizacji pozarządowych oraz samych niepełnosprawnych . Monitoring nie może się odbyć bez osób niepełnosprawnych. Aby dostępność stała się rzeczywistością, a nie zapisem na papierze, musimy pamiętać o użytkownikach. W przypadku naszego urzędu włączenie osób z niepełnosprawnościami daje niezwykłe efekty. Pewne kwestie, na które nigdy byśmy nie wpadli, dla tych osób są oczywiście.

Jakie jeszcze wyzwania stoją przed nami, aby do 2015 roku udało się wyegzekwować dostępność publicznych stron www?

Monika Szczygielska, Rada Fundacji Widzialni:

Po pierwsze edukacja. Potrzebne są publikacje, jak tworzyć dostępne strony www i program nauczania na studiach. Po drugie szkolenia dla twórców i redaktorów stron. Trzecie zadanie to monitorowanie postępów.

Wojciech Wiewiórowski, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych:

Od 2004 roku próbujemy wprowadzać tematykę dostępności na Uniwersytecie Gdańskim, podczas zajęć dla studentów prawa i administracji. Dzięki współpracy z kolegami niewidomymi, pokazaliśmy studentom jak ze stron internetowych administracji publicznej korzystają niewidomi. Nauczycielom akademickim brakuje scenariuszy, dzięki którym będą mogli się przygotować do zajęć. Scenariusze byłyby bardzo pomocne i wpisywałyby się w postulowane działania edukacyjne.

Artur Marcinkowski, Przewodniczący Rady Fundacji Widzialni:

To jest dobry moment na wywołanie tego tematu. Jesienią ruszają studia podyplomowe na Uniwersytecie Śląskim. Będziemy uczyć studentów szeroko pojętej dostępności od przestrzeni architektonicznej po cyfrową. Chcemy doprowadzić do powstania w Polsce nowego zawodu specjalisty do spraw dostępności.

Maciej Dunin-Borkowski, Polski Związek Niewidomych:

Wszelkie projekty z zakresu dostępności powinny powstawać we współpracy z zainteresowanymi, z głuchymi, niewidomymi innymi grupami, które wiedzą, jakie mają oczekiwania względem stron internetowych.

Agnieszka Borowa, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów:

W badaniach należy brać pod uwagę także kontent www, sposób w jaki redaktorzy przygotowują np. materiały tekstowe.

Kajetan Wojsyk, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia:

Nie koncentrujemy się na fasadzie. Osoby niepełnosprawne jeszcze bardziej potrzebują funkcjonalnego serwisu. Co z tego, że przeczytają informację, jak nie dokończą czynności - pobiorą deklarację podatkową, ale nie będą mogli jej wysłać. To jak oglądanie wystawy przez szybę. Patrzmy na funkcjonalność i kompletność stron, na możliwość skorzystania ze wszystkich funkcji.

Wojciech Kulesza, Prezes Fundacji Widzialni

Dostępność nie jest stanem, ale procesem. Osiągnięcie dobrego poziomu nie powinno satysfakcjonować. Trzeba stale monitorować strony www i to jest rola dla organizacji pozarządowych.
Administracja to wyzwanie podejmuje, bo z dostępności korzystamy wszyscy i wszystkim ona się opłaca.

Więcej informacji:

Monika Szczygielska
+48 606 390 819